跳转到内容

雅库特语

维基百科，自由的百科全书
雅库特语
Саха тыла
发音[saxa tɯla]
母语国家和地区 俄罗斯
区域 萨哈共和国
母语使用人数
~363,000
语系
突厥语系
  • 北突厥语支
    • 雅库特语
官方地位
作为官方语言萨哈共和国
语言代码
ISO 639-2sah
ISO 639-3sah
ELPYakut
濒危程度
联合国教科文组织认定的濒危语言[1]
脆弱（UNESCO）

雅库特语，或称为萨哈语（Сахалыы）是雅库特人的语言，属于突厥语系，是俄罗斯联邦之萨哈共和国的官方语言之一。

书写系统

[编辑]

雅库特语使用西里尔字母：现在雅库特语字母，在苏联由1939年建立，从俄语字母中加上五个额外的字母：Ҕҕ、Ҥҥ、Өө、Һһ、Үү。

雅库特语字母
А а Б б В в Г г Ҕ ҕ Д д Дь дь Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к Л л
М м Н н Ҥ ҥ Нь нь О о Ө ө П п Р р С с Һ һ Т т У у Ү ү Ф ф Х х
Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я                    
西里尔字母 IPA
А а /a/
Б б /b/
В в /v/ 只用于俄语外来词
Г г /g/
Ҕ ҕ /ɣ, ʁ/
Д д /d/
Дь дь /ɟ/
Е е /e, je/ 只用于俄语外来词
Ё ё /jo/ 只用于俄语外来词
Ж ж /ʒ/ 只用于俄语外来词
З з /z/ 只用于俄语外来词
И и /i/
Й й /j, j̃/ 根据雅库特语的正写法，半元音的鼻音化不用标示
К к /k, q/
Л л /l/
М м /m/
Н н /n/
Ҥ ҥ /ŋ/
Нь нь /ɲ/
О о /o/
Ө ө /ø/
П п /p/
Р р /r/
С с /s/
Һ һ /h/
Т т /t/
У у /u/
Ү ү /y/
Ф ф /f/ 只用于俄语外来词
Х х /x/
Ц ц /ts/ 只用于俄语外来词
Ч ч /c/
Ш ш /ʃ/ 只用于俄语外来词
Щ щ /ɕː/ 只用于俄语外来词
Ъ ъ ? 只用于俄语外来词
Ы ы /ɯ/
Ь ь ? 只用于俄语外来词
Э э /e/
Ю ю /ju/ 只用于俄语外来词
Я я /ja/ 只用于俄语外来词

代词

[编辑]

萨哈语有六个人称代词：

人称代词
单数 众数
萨哈语 (拉丁字母转写) 中文 萨哈语 (拉丁字母转写) 中文
Мин (min) 我 Биһиги (bihigi) 我们
Эн (en) 你 (非正式) Эһиги (ehigi) 你们 (非正式)
Кини (kini) 他/她/它 Кинилэр (kiniler) 他们
拉丁字母土耳其语 拉丁字母吉尔吉斯语 拉丁字母雅库特语 西里尔字母吉尔吉斯语 西里尔字母雅库特语 西里尔字母土耳其语
yıl Cıl Sıl жыл Сыл йыл  
yağmur camgır Samıır жамгыр самыыр яғмур  
Yaka caka Sağa жака саҕа яка  
yalamak caloo Salaa жалоо салаа яламак  
Yaş caş Saas жаш саас яш  
yaşdaş caştaş Saastıı kihi жашташ саастыы киһи яшдаш  
Yat cat Sit- жат сит ят  
yedi ceti Sette жети сэттэ ети  
Yel cel Siel жел сиэл ел  
yeni cañı Saña жаңы саҥа ени  
Yeniden cañıdan Sañattan жаңыдан саҥаттан енидең  
yer cer Sir жер сир ер  
Yumak (yıkamak) cuu- Suuy- жуу сууй юмак(йыкамак)  
Yıldız cıldız Sulus жылдыз сулус йылдыз  
Yirmi cıyırma Süürbe жыйырма сүүрбэ йирми  
Yok (hayır) cok Suox жок суох ёк (хайыр)  
Yol col Suol жол суол ёл  
Yumurta cumurtka Sımmııt жумуртка сымыыт юмурта  
Yumuşak cumşak Sımnağas жумшак сымнаҕас юмушак  
Yüz cüz Süüs жүз сүүс йүз  

常用句子

[编辑]

问候和闲谈

[编辑]
  • 你好 - Дорообо [doroobo]
  • 早安 - Үтүө сарсыарданан (ytyø sarsɯardanan)
  • 午安 - Үтүө күнүнэн (ytyø kynynen)
  • 晚安 - Үтүө киэһэнэн (ytyø kiehenen)
  • 谢谢 - Махтал (maxtal)
  • 谢谢 - Баһыыба (bahɯɯba)
  • 不客气/请 Баһаалыста (bahaalɯsta)
  • 欢迎光临 - Нөрүөн нөргүй! (nøryøn nørguj)
  • 你叫什么名字？ - Аатыҥ ким диэний? (aatɯŋ kim dienij?)
  • 我的名字是。。。 - Мин аатым... (Min aatɯm ...)
  • 再见 - Көрсүөххэ дылы (kørsyøxxe dɯlɯ)
  • 你是哪里人？ - Эн хантан сылдьаҕын?
  • 很高兴认识你 - Билсиһиинэн
  • 祝你好运 - Ситиһиини баҕарабын
  • 一路平安 - Дьоллоохтук айаннааҥ
  • 对不起 - Бырастыы гын
  • 这个多少钱？ - Бу хастааҕый?
  • 在哪儿上厕所？ - Туалет ханан баарый?
  • 祝你今天愉快 - Үчүгэй күнү баҕарабын
  • 早日康复 - Түргэнник үтүөр
  • 你想跳舞吗？ - Үҥкүүлүөххүн баҕараҕын дуо?
  • 我爱你 - Мин эйиигин таптыыбын

语言困难

[编辑]
  • 我不明白 - Өйдөөбөтүм
  • 我不知道 - Билбэтим
  • 请再说一遍 - Баһаалыста, өссө биирдэ хатылааҥ
  • 请说慢一点 - Баһаалыста, бытааннык саҥарыҥ
  • 请写下来 - Баһаалыста, итини суруйуҥ
  • 你怎么说...？ - ...диэни хайдах этиэххэ сөбүй?
  • 你会说汉语/英语/俄语吗？ - Эн кытайдыы/английскайдыы/нууччалы саҥараҕын дуо?
  • 这里有没有人会说汉语/英语/俄语？ - Манна кытайдыы/английскайдыы/нууччалыы саҥарар киһи баар дуо?

特殊场合

[编辑]
  • 新年快乐 - Саҥа дьылынан!
  • 生日快乐 - Төрөөбүт күндү күҥҥүнэн!

数字

[编辑]
零 一 二 三 四 五 六 七 八 九 十
нуул (nuul) биир (biir) икки (ikki) үс (yc) түөрт (tyørt) биэс (bies) алта (alta) сэттэ (sette) аҕыс (aɣɯs) тоҕус (toɣus) уон (uon)
十一 二十 三十 四十 五十 六十 七十 八十 九十 百 千 万 百万
уон биир (uon biir) сүүрбэ (syyrbe) отут (otut) түөрт уон (tyørt uon) биэс уон (bies uon) алта уон (alta uon) сэттэ уон (sette uon) аҕыс уон (aɣɯs uon) тоҕус уон (toɣus uon) сүүс (syys) тыһыынча (tɯhɯɯnʧa) уон тыһыынча (uon tɯhɯɯnʧa) мөлүйүөн (mølyjyøn)

参考资料

[编辑]
  1. ^ UNESCO Atlas of the World's Languages in danger, UNESCO

参考文献

[编辑]
  • Антонов Н. К. Якутский язык. Языки мира: Тюркские языки. М.: Индрик. Отв. ред. Э. Р. Тенишев. 1997: 513–524. ISBN 5-85759-061-2 （俄语）. 
  • Большой толковый словарь якутского языка / АН РС (Я). Ин-т гуманит. исслед. ; под общ. ред. П. А. Слепцова. — Новосибирск: Наука, ISBN 978-5-02-032215-8
    • Том I. (Буква А) — 2004 г. — 680 с.
    • Том II. (Буква Б) — 2005 г. — 912 с.
    • Том III. (Буквы Г, Д, ДЬ,И) — 2006 г. — 844 с.
    • Том IV. (Буква К — күөлэhиннээ) — 2007 г. — 672 с.
    • Том V. (Буква К — күөлэhис гын — кээчэрэ) — 2008 г. — 616 с.
    • Том VI. (Буквы Л, М, Н) — 2009 г. — 519 с.
    • Том VII. (Буквы Нь, О, Ө, П) — 2010 г. — 519 с.
  • Иванов Н. М. Монголизмы в топонимии Якутии / Ин-т гуманит. иссл. АН РС (Я). — Якутск, 2001. — 204 с.

外部链接

[编辑]
维基百科提供如下语言版本： Yakut 维基百科
维基导游上的相关旅行指南：Sakha phrasebook

相关语言

[编辑]

雅库特语

[编辑]
检索自“https://wiki.c-s.workers.dev/w/index.php?title=雅库特语&oldid=79615249”